بررسی چیدمان کیبورد: QWERTY- Dvorak و Colemak
در این مقاله ما سه نوع چیدمان کیبوردها شامل QWERTY، Dvorak و Colemak را با هم مقایسه می‌کنیم تا نشان دهیم کدام چیدمان برای تان بهتر است، و فلسفه به وجود آمدن را توضیح می دهیم.
QWERTY اولین چیدمان کیبوردها برای تایپ بود که در دهه ۱۸۷۰ برای کنار هم قرار دادن کلیدهای ماشین تحریر اختراع شد. این چیدمان بر روی ماشین‌های تحریر به خوبی کار می‌کرد اما در مقایسه با طرح‌های چیدمان کیبورد Dvorak و Colemak برای کیبوردهای مدرن از کارآمدی کمتری برخوردار بود.
اما چرا هنوز مدل QWERTY محبوب‌ترین نوع چیدمان است:
طرح چیدمان QWERTY، به دلیل اینکه مدت‌ها پیش طراحی شده و بیشتر مردم به استفاده از آن عادت کرده‌اند باعث شده است که افراد با طرح‌های چیدمان کیبورد جدید‌تر و بهینه‌تر مانند Dvorak و Colemak کمتر آشنا باشند و به ندرت به سراغ این طرح‌های چیدمان کیبورد جدید بروند.
در ادامه با نگاهی به تاریخچه چیدمان کیبوردها، بررسی تفاوت‌های بین هرکدام و نحوه پیکربندی آن‌ها بر روی کیبورد طبق چیدمان‌های Dvorak و Colemak، ممکن است نظرتان عوض شده و به سمت یکی از این طرح‌ها بر روی کیبورد خود بروید.
کدام چیدمان کیبورد سریع تر است؟ QWERTY، Dvorak یا Colemak
متاسفانه از آنجایی که چیدمان کیبورد QWERTY بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد و جامعه آماری برای تایپیست های Dvorak و Colemak بسیار کم است. نمی‌توان با هم مقایسه کرد و با استفاده از داده‌های آماری نشان داد که ذاتاً کدام روش سریع تر است.
در مسابقات سریع‌ترین تایپیست نهایی سال ۲۰۲۰، برنده این مسابقات از روش چیدمان QWERTY استفاده می‌کرد.
در جریان این مسابقه تنها یک شرکت کننده از روش Dvorak استفاده می‌کرد که در نهایت در جایگاه ۱۲ام این تورنمنت قرار گرفت.
اما به این معنی نیست که تایپیست‌های سریع به دنبال چیدمان‌های به غیر از چیدمان QWERTY نمی‌روند. در واقع به نظر من به دلیل اینکه افراد طرح‌بندی‌های دیگر را نمی‌شناسند به دنبال آن نمی‌روند و همین امر باعث شده است که مقایسه معتبری برای اینکه نشان دهد کدام سریع تر است وجود ندارد.
با گذشت زمان اگر افراد بیشتری از چیدمان های Dvorak یا Colemak استفاده کنند ممکن است شواهد آماری بیشتری به دست آید که نشان دهد کدام طرح سریع‌تر است.
کدام چیدمان کیبورد را انتخاب کنم؟
چیدمان QWERTY
چیدمان QWERTY در ویندوز
چیدمان QWERTY در مک
طرح این نوع چیدمان کیبورد اولین بار توسط کریستوفر لاتام شولز در دهه ۱۸۷۰ ابداع شد.
هدف از این چیدمان کیبورد که به عمدا کند و ناکارآمد طراحی شد، این بود تا ماشین‌های تحریر در اثر تایپ خیلی سریع دچار مشکل نشوند.
شولز این کار را با قرار دادن حروف صدادار و سایر حروف رایج دور از یکدیگر و با قرار ندادن بسیاری از پرکاربردترین حروف در ردیف اصلی انجام داد.
اگر به این لیست بر روی کیبورد خود (ردیف وسط از کیبورد) نگاه کنید، خواهید دید که ردیف اصلی طرح QWERTY شامل حروف A، S، D، F، G ،H، J، K، L و دونقطه و ویرگول است.
اگر این حروف را با شاخص درصد زیر مقایسه کنید که متداول‌ترین حروف در زبان انگلیسی را با توجه به فراوانی نسبی متون موجود در ویکی‌پدیا نشان می‌دهد، تنها حروفی که در جمع این لیست پرتکرار قرار دارند عبارتند از: A(سوم)، S(هفتم) و D(دهم):
- E –> ۱۳%
- T –> ۹.۱%
- A –> ۸.۲%
- O –> ۷.۵%
- I –> ۷%
- N –> ۶.۷%
- S –> ۶.۳%
- H –> ۶.۱%
- R –> ۶%
- D–> ۴.۳%
امروزه تقریباً هر کیبورد رایانه‌ای از این چیدمان کیبورد استفاده می‌کند، به همین دلیل است که بسیار رایج و در دسترس است.
همچنین دلیل اصلی اینکه دیگر طرح‌بندی‌ها محبوبیت بیشتری پیدا نکرده‌اند و عملاً برای عموم ناشناخته هستند نیز، همین تعداد بسیار زیاد کیبوردهای موجود در بازار است که از چیدمان QWERTY استفاده می‌کنند.
چیدمان Dvorak
در دهه ۱۹۳۰ طرح چیدما کیبورد Dvorak توسط دکتر آگوست دووراک اختراع شد.
هدف از طراحی این نوع چیدمان کیبورد این بود که سریع و کارآمد باشد، بنابراین دکتر دووراک متداول‌ترین حروف صامت و صدادار را به جز حرف U در ردیف اصلی لیست کیبورد قرار داد:
- A (سومین متداول ترین حرف)
- O (چهارمین متداول ترین حرف)
- E (اولین متداول ترین حرف)
- U (سیزدهمین متداول ترین حرف)
- H (هشتمین متداول ترین حرف)
- T (دومین متداول ترین حرف)
- N (ششمین متداول ترین حرف)
- S (هفتمین متداول ترین حرف)
همانطور که می‌بینید، در طرح چیدمان Dvorak حروف پر استفاده در زبان انگلیسی، E(اولین) و T(دومین) را در قسمتی از کیبورد قرار داده است که بلندترین انگشتان، یعنی انگشت میانی، قرار می‌گیرند.
همچنین رایج‌ترین علامت‌های نگارشی را دقیقاً بالای ردیف اصلی سمت چپ خواهید یافت که برای تایپیست‌هایی که از این طرح چیدمان کیبورد استفاده می‌کنند، مزیت دارد.
از آنجایی که طرح چیدمان Dvorak به طور گسترده مورد استفاده عموم قرار نمی‌گیرد. از این رو اندازه جامعه آماری تایپیست‌هایی که آن استفاده می‌کنند بسیار کوچک است.
به همین دلیل نمی‌توان به طور مستند گفت که از طرح چیدمان QWERTYسریع‌تر است یا خیر.
اما شواهد تجربی نشان می‌دهد که هنگام تایپ از این روش میزان خطای تایپیست‌ها کم بوده و تایپ دقیق‌تری را مشاهده می‌کنیم.
اگر علاقه‌مند هستید که این روش را امتحان کنید می‌توانید با این تفکر و انگیزه شروع کنیدکه حداقل ممکن است تایپیست دقیق‌تری شوید .
اما به یاد داشته باشید که مانند یادگیری هر چیز جدیدی، ممکن است ماه ها طول بکشد تا به آن عادت کنید.
برای کسانی که به دنبال استفاده از طرح چیدمان Dvorak هستند. در سیستم عامل‌های معروفی مانند Windows 11 و mac این کار به راحتی قابل انجام است.
منتهی نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که هنگامی که شما از طریق سیستم طرح‌بندی صفحه کلید خود را تغییر دهید با توجه به اینکه برچسب‌های صفحه کلید شما همچنان QWERTY است پس یا باید با استفاده از یک درآورنده کلید کلاهک کلیدها را برداشته و کلیدهای متناسب با چیدمان جدید را نصب کنید و یا اینکه برچسب کیبورد خود را متناسب با چیدمان Dvorak نصب کنید.
در زیر مسیر تغییر این چیدمان در ویندوز ۱۱ و سیستم عامل مک را برای مشاهده و بررسی آورده‌ایم:
در ویندوز ۱۱ مسیر:
Settings->Time & Language->Language & Region->Option->Add a Keyboard
می توانید زبان کیبورد را به نوع طرح بندی Dvorak تغییر دهید.
در سیستم عامل مک مسیر
System Preferences->Keyboard->Input Sources->+ Button->Dvorak
می توانید طرح بندی کیبورد خود را به Dvorak تغییر دهید:
طرح چیدمان کیبورد Dvorak ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا یاد گرفته و به آن عادت کنید اما این قول را به شما می دهم که ارزشش را دارد و وقتی یاد گرفتید متوجه خواهید شد که چقد تایپ دقیق‌تری دارید و چقد کلمات به راحتی از ذهن شما بر رو کیبورد نمو پیدا می‌کنند.
چیدمان Colemak
در زیر چیدمان کیبورد Colemak در سیستم عامل ویندوز را مشاهده می‌کنید
در نهایت ما یکی از جدیدترین طرح بندی‌های چیدمان کیبورد را می‌خواهیم با هم بررسی کنیم.
طرح‌بندی کیبورد Colemak که به نوعی می‌توان گفت که نسخه بهینه شده و آپدیت شده طرح چیدمان Dvorak است در سال ۲۰۰۶ توسط Shai Coleman اختراع شد.
در این طرح حروف O(چهارمین) با R(نهمین)، E(اولین) با S(هفتمین) و U(سیزدهمین) با T(دومین) در طرح Dvorak جایگزین شده است.
قسمت دست راست Colemak با Dvorak متفاوت است، به طوری که H(هشتمین) با N(ششمین)، T (دومین) با E(اولین)، N(ششمین) با I(پنجمین) و R با O( چهارمین) جایگزین شده است.
با طرح بندی کیبورد Colemak، حرف I برای اولین بار در ردیف اصلی ظاهر می‌شود. اگر شما علاقه‌مند هستید که از QWERTY به یک طرح بندی جدید بروید، ممکن است Colemak گزینه بهتر و ساده تری باشد زیرا جابه جایی کلیدها نیسبت به Dvorak کمتر انجام شده است.
در سیستم عامل مک تغییر به طرح بندی Colemak فرآیندی بسیار شبیه به تغییر به Dvorak است. اما متاسفانه، در رایانه های تحت سیستم عامل ویندوز، مسیر آسانی برای پیکربندی صفحه کلید به Colemak وجود ندارد که یکی از دلایلی است که باعث شده است جامعه آماری بسیار کوچکی داشته باشد.
در آخر هنگام مقایسه طرح‌بندی چیدمان QWERTY با چیدمان‌های Dvorak و Colemak چند نکته را باید در نظر داشت.
اولاً، چیدمان QWERTY از دو چیدمان دیگر بسیار ناکارآمد‌تر است و فقط به دلیل تاریخچه و توزیع گسترده آن در ۱۵۰ سال گذشته بسیار محبوب واقع شده است.
ثانیا طرح چیدمان کیبورد Colemak از لحاظ کارایی و سهولت بسیار بهتر از QWERTY است منتهی فقط برای تغییر یک سری از کلیدها باید به برنامه‌هایی رجوع کنید که به صورت تخصصی کیبورد شما را تغییر می‌دهند.
